Co to jest CD34+ ?
Ocena liczby komórek macierzystych w pobranej próbce, to jest posiadających antygen CD 34+ jest przeprowadzana w Pracowni Cytometrii Przepływowej w SPSK A.M. w Poznaniu na ul. Przybyszewskiego.
CD34+ jest glikoproteiną ulegającą ekspresji na komórkach hematopoetycznych. Komórki te można wyizolować z krwi pępowinowej, szpiku kostnego oraz w niewielkiej ilości z krwi obwodowej. Jest to prymitywna subpopulacja komórek progenitorowych. Liczba komórek CD34+ określana jest jako procent komórek limfocytarnych ( ok. 1% WBC).
Wielu badaczy wykazało, że komórki CD34+ z krwi cechuje większa zdolność do klonowania niż komórki tego samego typu pochodzące z szpiku kostnego. Komórki z krwi pępowinowej szybciej odpowiadają na stymulację cytokinami. Komórki macierzyste posiadają zdolność przekształcania się w każdą komórkę organizmu. Wykazano, że komórki CD 34+ z krwi pępowinowej szybciej różnicują się, niż komórki ze szpiku kostnego. Stwierdzono, że dawcy krwi pępowinowej mogą cechować się zgodnością układów tkankowych w 5 układach, natomiast dawcy szpiku kostnego w 6. Ponadto zaobserwowano mniejszy procent reakcji przeciw gospodarzowi (GvHD).
Co to jest zgodność HLA ?
Zgodność odnosi się do sześciu protein zwanych Antygenami Układu HLA, które występują na powierzchni białych ciałek krwi. Tych sześć punktów, czyli loci wpływa na zgodność tkanki pomiędzy dawcą a biorcą. Chociaż zgodność absolutna byłaby najlepsza, badania wykazały, iż przeszczepy krwi pępowinowej kończą się powodzeniem, nawet jeśli 3 na 6 loci są zgodne.
Czym jest GVHD ?
GVHD tzw. „przeszczep przeciwko gospodarzowi” polega na tym, że przeszczepione limfocyty B dawcy, w organizmie biorcy działają wg swojego dotychczasowego „zaprogramowania” i rozpoznają komórki organizmu biorcy jako obce. Wówczas wytwarzają się przeciwciała przeciwko komórkom biorcy a te niszczą wszystkie komórki zawierające antygeny rozpoznane jako obce przez limfocyty dawcy, a więc praktycznie wszystkie komórki organizmu biorcy. GVHD czyli odrzucenie przeszczepu, które jest główną przyczyna zgonów u pacjentów po przeszczepach głównie z krwi obwodowej i szpiku kostnego.
Co to jest HBsAG, HIV, HCV, CMV ?
Niezwykle ważne jest wykluczenie zakażeń wirusowych u matki. W tym celu pobiera się niewielką ilość jej krwi podczas porodu na badania wirusologiczne, które przeprowadzane są w RCKiK w Poznaniu w skład których wchodzi:
- HBsAG
- anty -HIV
- anty – HCV
- CMV – cytomegalia
HBsAG to antygen powierzchniowy zapalenia wątroby typu B. Wykrycie antygenu HBsAG wykazuje albo ostre albo przewlekłe nosicielstwo. Jest antygenem odpowiadającym otoczce wirusa zapalenia wątroby typu B. Można go wykryć w surowicy na kilka tygodni przed wystąpieniem choroby. Obecność tego antygenu wskazuje na rozwój choroby zakaźnej. W czasie normalnego przebiegu zapalenia wątroby typu B, HBsAG znika z surowicy w ciągu czterech miesięcy. Jeżeli antygen ten utrzymuje się przez sześć miesięcy, prawdopodobnie mamy do czynienia z przewlekłym nosicielstwem.
HIV – to skrót angielskiej nazwy: Human Immunodeficiency Virus – wirus nabytego upośledzenia odporności. Należy do rodzaju lentiwirusów i rodziny retrowirusów – grupy wirusów powolnych wywołujący AIDS. Wykazuje dużą zmienność antygenową; w zakażonym organizmie występuje głównie we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, nasieniu, wydzielinie z pochwy; przenosi się drogą kontaktów seksualnych (zarówno homo- jak i heteroseksualnych) oraz przez zakażoną krew (brudne strzykawki, bezpośredni kontakt). Wirus ten atakuje szczególne komórki CD4+, gdzie w ich DNA umieszcza własne geny, wykorzystując ją do namnażania kolejnych cząsteczek wirusów. W efekcie CD4+ obumierają, a gdy jest ich coraz mniej, wtedy rozwija się właściwa choroba AIDS. Układ immunologiczny gospodarza nie jest w stanie zlikwidować cząsteczek HIV, ponieważ otoczka wirusa jest zbudowana tak samo jak niektóre komórki w organizmie ludzkim i traktuje je jako własne. U ponad połowy zakażonych rozwija się tzw. zespól wczesnych objawów. Należą do nich: ogólne osłabienie organizmu, bóle mięśniowo-stawowe, stany podgorączkowe, powiększone węzły chłonne, niekiedy biegunki, utrata wagi i apetytu i nadmierna potliwość. Przeciwciała anty HIV można wykryć we krwi obwodowej dopiero po 6-12 tygodniach od zarażenia.
HCV ( Hepatitis C Virus), czyli wirus zapalenia wątroby typu C. Wirus zapalenia wątroby typu C, często przechodzi w formę przewlekłą, chroniczną. Jedynie u 20-30 % zakażonych dochodzi do samoistnego wyleczenia, gdy silny organizm poradzi sobie z wirusem. Chroniczna forma hepatitis C może powodować po 15-20 latach marskość wątroby , a w jeszcze w późniejszym czasie (po ok. 20-30 latach) doprowadzić może do (ok 1-5 % wśród chronicznie chorych) raka wątroby. Należy podkreślić, że nie zawsze HCV powoduje postęp choroby w kierunku marskości i raka wątroby. Jest to jednak groźna choroba zakaźna, którą nie jest łatwo wykryć. Przebieg zakażenia postępuje bezobjawowo, a niektóre typowe objawy, które występują, jak np. stany podgorączkowe, bóle kostno-stawowe, osłabienie są interpretowane często jako inne choroby, lub ich objawy.
CMV – Cytomegalowirusy są wirusami z rodziny Herpes, do której należą też wirusy ospy i opryszczki. CMV powodują chorobę nazywaną cytomegalią, która jest jedną z najcięższych chorób wirusowych atakujących noworodki. Cytomegalia może wystąpić także u osób po transplantacjach. Infekcji cytomegalowirusami mogą towarzyszyć zakażenia wątroby i śledziony, a nawet żółtaczka, zapalenie płuc i siatkówki oraz wysypka. Ogromne skupiska dzielących się wirusów odnajdywane są w różnych tkankach, także tkance nerwowej, może bowiem dojść do uszkodzenia mózgu. CMV potrafią się skutecznie bronić przed odpowiedzią układu odpornościowego na infekcję tymi wirusami. Do zakażenia może dojść poprzez kontakt z wydalinami, wydzielinami (ślina, wydzielina pochwowa, nasienie) osoby zarażonej, w wyniku przetoczenia krwi, po przeszczepach narządów oraz poprzez łożysko u kobiet ciężarnych. Dla rozwijającego się płodu najgroźniejsze jest zakażenie w pierwszej połowie ciąży. Noworodek taki charakteryzuje się małogłowiem, opóźnieniem wzrostu wewnątrzmacicznego, niską masą urodzeniową oraz zwapnieniami śródczaszkowymi. Natomiast u noworodków urodzonych z matek zakażonych w drugiej połowie ciąży dochodzi do zapalenia wątroby, plamicy, ciężkiej małopłytkowości, uszkodzeń słuchu oraz zapaleń siatkówki. Większość nowonarodzonych dzieci umiera, jednak te, które przeżywają najczęściej są upośledzone umysłowo, z zaburzeniami zmysłów wzroku i słuchu. Cytomegalovirus można wyizolować z krwi, moczu, śliny, wydzieliny szyjki macicy, na podstawie wzrostu poziomu przeciwciał IgG i IgM.
Oprócz w/w badań wirusologicznych RCKiK wykonuje również badania na Toxoplazmoze i VDRL oraz dokonuje oceny liczby WBC w koncentracie:
VDRL skrót angielskiej nazwy laboratorium, w którym opracowano odczyn: Venereal Diseases Research Laboratory. VDRL to popularny test, będący modyfikacją testu wprowadzonego kiedyś przez Wassermana. Stąd pochodzi jego potocznie używana nazwa – WR. Badanie służy do wykrywania w surowicy krwi obecności przeciwciał świadczących o zakażeniu lub przebytej infekcji kiłowej.Kiła jest chorobą zakaźną, weneryczną powodowana przez bakterie zwaną Treponoma pallium (krętek blady). Kiła to bardzo poważna infekcja, która się rozprzestrzenia na całym ciele i, o ile nie będzie leczona, może spowodować kardiopatię, chorobę umysłową, ślepotę, paraliż i śmierć. Kiła przenosi się bezpośrednio w czasie stosunku płciowego z osobami zakażonymi ( kiła nabyta), jak również może być przekazana z matki na płód (kiła wrodzona)
WBC (białe krwinki tzw. leukocyty) . Norma 4.500 do 10.000 białych krwinek w l (mikrolitrze). Wzrost ilości krwinek białych czyli leukocytoza może występować w: chorobach zakaźnych, zapaleniach, białaczkach, stresie (psychicznym i fizycznym), zniszczeniu tkanek (np. oparzenia).Spadek ilości krwinek białych czyli leukopenię możemy zaobserwować w: chorobach szpiku kostnego (zwłóknienie, guzy, ziarnica, białaczki), działaniu substancji cytotoksycznych, chorobach naczyń (dotyczących kolagenu np. toczeń trzewny), chorobach wątroby i śledziony, chorobie popromiennej.
TOXOPLAZMOZA – jest chorobą zakaźną, pasożytniczą wywołaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, który pasożytuje w komórkach organizmu człowieka i zwierząt. Aby przejść pełen cykl rozwojowy pasożyt wymaga żywiciela pośredniego, i ostatecznego.Żywicielem pośrednim jest człowiek i zwierzęta domowe (z wyjątkiem kota).Żywicielem ostatecznym jest kot. Jedynie w organiźmie kota może się dokonywać rozmnażanie płciowe pasożyta. Kot nie choruje na toksoplazmozę, jest jedynie nosicielem zarazka. W jego przewodzie pokarmowym drobnoustrój namnaża się ,nie czyniąc mu szkody. W rezultacie rozmnażania płciowego powstają oocysty, które wydalane są z kałem na zewnątrz, stanowiąc źródło zakażenia. Gdy zostaną spożyte przez człowieka lub inne zwierzęta ( żywiciele pośredni ) wnikają do komórek organizmu , namnażają się w nich, prowadząc do uszkodzenia tkanek i reakcji zapalnej. Człowiek zaraża się drogą pokarmową zjadając pokarmy zakażone zarówno pochodzenia zwierzęcego ( zakażone surowe mięso ) jak i roślinnego ( warzywa i owoce zanieczyszczone kałem kota ). Możliwe jest także zakażenie przez uszkodzoną skórę oraz przez spojówki (wniknięcie oocyst). Bardzo istotną drogą zakażenia jest droga przezłożyskowa – prowadzi ona bowiem do najcięższej postaci choroby – toksoplazmozy wrodzonej ,która rozwija się u płodu i prowadzi do wad rozwojowych. Toksoplazmoza w I trymestrze ciąży powoduje bardzo duże uszkodzenie płodu – zwykle śmiertelne. Dochodzi zatem do poronienia lub obumarcia płodu. W przypadku zakażenia noworodka i młodego niemowlęcia dochodzić może do toksoplazmozy uogólnionej, która objawić się może żółtaczką, powiększeniem wątroby i śledziony, wysypką, powiększeniem węzłów chłonnych, zmianami na dnie oka i w mózgu. Rozpoznanie toksoplazmozy jest trudne lub wręcz niemożliwe bez dodatkowych badań. Badania te opierają się na wykrywaniu przeciwciał, które organizm wytwarza broniąc się przed drobnoustrojem i noszą nazwę badań serologicznych. Gdy wykonujemy badanie krwi na obecność swoistych przeciwciał przeciw Toxoplasma gondii możliwe są następujące sytuacje:
– obecne są przeciwciała w klasie IgM – oznacza to że osoba aktualnie choruje i należy włączyć stosowne leczenie
– obecne są przeciwciała w klasie IgG – oznacza to, że osoba ta zetknęła się z zarazkiem już wcześniej i jest to późna faza toczącego się zakażenia lub przeciwciała pochodzą z zakażenia dawno przebytego.
